Η Δεσφίνα μέσα από την ιστορία
Η Δεσφίνα κατοικήθηκε από την αρχαιότητα με την ονομασία Εχεδάμεια. Η Εχεδάμεια ήταν αρχαία πόλη η οποία βρισκόταν περίπου στην περιοχή που σήμερα είναι κτισμένος ο οικισμός της Δεσφίνας. Συγκεκριμένα από αναφορές αρχαίων περιηγητών (Παυσανίας 2ος μ.Χ. αιώνας) στη θέση μεταξύ «Πλατύ Φρέαρ» έως την «Αγία Ειρήνη» του νομού Φωκίδας, όπου και βρέθηκαν από μικρές ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν διάφορα πήλινα σκεύη όπως λαξευτοί τάφοι στους βράχους του Προφήτη Ηλία και ένας Μυκηναϊκός τάφος στον οικισμό Συκιά, σημάδι της διαβίωσης ανθρώπων στην περιοχή από τότε. Η Εχεδάμεια όπως και άλλες πόλεις της περιοχής (Αντίκυρα, Λιλαία, Δαύλεια κ.α.) καταστράφηκε και ερειπώθηκε από τον βασιλιά Φίλιππο της Μακεδονίας 355-346 π.Χ. κατά τον τρίτο Ιερό Πόλεμο επειδή έλαβε μέρος με τις υπόλοιπες Φωκικές Πόλεις στην Ιεροσυλία του Ιερού Ναού του Απόλλωνα στους Δελφούς.Ένας από τους σημαντικότερους επαναστάτες του 1821, Επίσκοπος Σαλώνων Ησαΐας, αγωνίστηκε για την απελευθέρωση της πατρίδας του μέχρι που σκοτώθηκε από τους Τούρκους στις 22 Απριλίου του 1821. Ήταν ο μοναδικός δεσπότης ο οποίος σκοτώθηκε αγωνιζόμενος στο πεδίο της μάχης για την απελευθέρωση της πατρίδας του. Επίσης ο Σαλώνων Ησαΐας ήταν ένας από αυτούς που ενθάρρυναν τον Αθανάσιο Διάκο για τη μάχη της Αλαμάνας και έδωσε το σήμα για την έναρξη της επανάστασης της Στερεάς Ελλάδας στην Πελοπόννησο, από την περιοχή του Προφήτη Δανιήλ. Το σπίτι του βρίσκεται στη Δεσφίνα και έχει μετατραπεί σε μουσείο, όπως επίσης και το σπίτι του ζωγράφου Σπύρου Παπαλουκά της γενιάς του '30, ενός από τους σημαντικότερους Έλληνες ζωγράφους.
H Δεσφίνα στις σημαντικότερες περιόδους της ιστορίας
Η Ελληνική μυθολογία είναι από τις πλουσιότερες στον κόσμο.Δεν γινόταν να απουσιάζει από κάποια αναφορά η Δεσφίνα μας .Υπάρχουν λίγες αναφορές αλλά αρκετά σημαντικές.Το μυθικό τρίστρατο όπου ο Οιδίποδας δολοφόνησε μετά από φιλονικία τον πατέρα του ,το Λαϊο, χωρίς να γνωρίζει τη μεταξύ τους σχέση τοποθετείται στη διαστάυρωση Δεσφίνα- Δίστομο -Αντίκυρα.Επίσης υπάρχει η εντύπωση ότι οι κάτοικοι της Δεσφίνας κατάγονται από Κρήτες που ενισχύεται από το μύθο ότι ο Απόλλωνας οδήγησε ένα πλοίο Κρητών στην περιοχή.
Μεταφερόμαστε στην αρχαϊκή εποχή(1000 περίπου χρόνια π.Χ).Προς τα τέλη αυτής γίνεται λόγος για την πόλη Εχεδάμεια που βρισκόταν κοντά στη σημερινή Δεσφίνα.Υπάρχει η άποψη ότι η η ακριβής θέση της ήταν η τοποθεσία ΄΄Φριά΄΄ όπου βρέθηκαν θραύσματα αγγείων και τάφοι.Μάλιστα λαξευτοί τάφοι,χαρακτηριστικό της εποχής αυτής,υπάρχουν και στα βράχια κάτω από τον Προφήτη Ηλία του χωριού μας.
Στην κλασική εποχή, η Εχεδάμεια σχετίζεται με τον Α΄Ιερό πόλεμο όπου λέγεται ότι έγινε μάχη ανάμεσα στους Κιρραίους και το Αμφικτυονικό συνέδριο.Η καταστροφή της Εχεδάμειας ήταν αποτέλεσμα του Γ΄ Ιερού πολέμου που έδωσε το δικαίωμα στον Φίλιππο της Μακεδονίας(300 περίπου χρόνια π.Χ) να επέμβει στα προβλήματα της νότιας Ελλάδας. Από τότε και μετά δεν υπάρχει καμία μαρτυρία για την ύπαρξη κάποιου οικισμού στην περιοχή της Δεσφίνας έως τον 12ο αι. μ.Χ.
Και φτάνουμε μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους το 1204. Σε ένα έγγραφο με ημερομηνία 3 Αυγούστου 1366,που φυλάσσεται στο Παλέρμο της Σικελίας,γίνεται λόγος για τον πύργο(torre) Giffina ή Gittina, που βρισκόταν στα δυτικά του Δουκάτου των Αθηνών. Η φωνητική ομοιότητα,με τα μεταγενέστερα Τζεσφίνα ή Τσεσφίνα, μας επιτρέπουν να υποθέσουμε ότι στην τοποθεσία όπου βρίσκεται σήμερα η Δεσφίνα,πιθανόν να υπήρχε φυλάκιο προειδοποίησης για ενδελεχή ξένη επίθεση στα εδάφη του Δουκάτου.
Αισίως φτάνουμε στην εποχή της Τουρκοκρατίας.Στη Δεσφίνα δεν κατοικούσαν Τούρκοι ούτε Αλβανοί και η φορολογία ήταν ενοικιασμένη από ντόπιο,ο οποίος, ο οποίος έδινε λογαριασμό στο βοεβόδα Σαλώνων για τη δεκάτη(φορολογία),δυο παράδες για κάθε ζώο και πέντε πιάστρες χαράτσι για κάθε άντρα του χωριού.Η μη εγκατάσταση Τούρκων στο χωριό μπορεί να εξηγηθεί είτε λόγω έλλειψης πλούσιων καλλιεργήσιμων εδαφών είτε λόγω του γεγονότος ότι η χερσόνησος πάνω στην οποία είναι χτισμένη η Δεσφίνα προσφέρεται ως ορμητήριο ατάκτων ενόπλων σωμάτων των υπόδουλων Ελλήνων.Σύμφωνα με τον Άγγλο περιηγητή Ληκ το 1806 υπήρχαν 170 οικογένειες στη Δεσφίνα ή Τζεσφίνα.Στην επανάσταση του 1821 ξεχωρίζει ο Δεσφινιώτης ήρωας Ησαϊας ο οποίος υπήρξε κινητήρια δύναμη της επανάστασης στη Φωκίδα.Η Δεσφίνα, μικρό χωριό προεπαναστατικά έδωσε έντονο παρόν στην Εθνεγερσία.Από τη Δεσφίνα μας πέρασε και ο αγωνιστής Μακρυγιάννης που ανδρώθηκε με κουράγιο μέσα στο καθολικό της παλιάς μονής του Τιμίου Προδρόμου.
Στους Βαλκανικούς πολέμους του 1912-13 οι Δεσφινιώτες έδωσαν το παρόν ,τόσο στο μέτωπο των Ιωαννίνων όσο και στο Μακεδονικό. Σημαντική ήταν η συνεισφορά τους στο Μικρασιατικό μέτωπο(1919-1923).Ο Ελληνοϊταλικός πόλεμος στα βουνά της Αλβανίας βρήκε τους Δεσφινιώτες έτοιμους να πολεμήσουν για μια ακόμα φορά για την πατρίδα τους.Και σ΄αυτό τον πόλεμο ήταν βαρύς ο φόρος αίματος για το χωριό.
Follow us
Γρήγορο μενού
Αρθογραφία
Εγγραφή στο Newsletter
Μείνετε ενημερωμένοι με τα τελευταία νέα και δημοσιεύσεις