Μουσείο Επισκόπου Σαλώνων Ησαΐα

Το μουσείο σε μνήμη του Δεσπότη Σαλώνων Ησαΐα στεγάζεται σε κτίριο, το οποίο κατασκευάσθηκε επί του οικοπέδου που βρισκόταν η πατρική κατοικία του ιερέα, στη Δεσφίνα της Φωκίδας. Το οίκημα δημιουργήθηκε από τον πρώην δήμο Δεσφίνας (πλέον Δημοτική Ενότητα Δεσφίνας του Δήμου Δελφών) σε συνεργασία με την πρώην Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Φωκίδας και τη συνδρομή του “Συλλόγου των Εν Αθήναις και Απανταχού Δεσφινιωτών ο Ησαΐας”, υπό την αιγίδα της Ιεράς Μητροπόλεως Φωκίδας. Τα εγκαίνια του μουσείου πραγματοποιήθηκαν την Κυριακή 28 Ιουλίου του 2013 παρουσία όλων των αρχών του νομού. Στο μουσείο εκτίθενται προσωπικά είδη του Δεσπότη (εγκόλπιο, ιερό Ευαγγέλιο) καθώς και πιστά αντίγραφα από τα άμφιά του. Επίσης εκτίθενται συγγράματα και πίνακες εποχής, ενώ σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο προβάλλεται δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ με το έργο και την πορεία του

Ο Επίσκοπος Σαλώνων Ησαΐας (1778-1821), υπήρξε εκ των πρωτεργατών της επανάστασης του 1821 στη Ρούμελη και ο μόνος Δεσπότης που έπεσε μαχόμενος στο πεδίο της μάχης, την 22^α Απριλίου 1821 στη Χαλκωμάτα, πολεμώντας μαζί με τον Αθανάσιο Διάκο που συνελήφθη ζωντανός από τους Τούρκους την ίδια μέρα λίγο πιο κάτω στη γέφυρα της Αλαμάνας και μαρτύρησε με τον με ανασκολπισμό θάνατον τις επόμενες ημέρες στη Λαμία, όπου οδηγήθηκε σιδεροδέσμιος.